Từ lâu, dân gian đã lưu truyền nhiều bài thuốc dùng củ tam thất để cầm máu, bổ khí huyết. Nhưng nhiều người không biết rằng vị thuốc này còn nhiều công dụng hơn thế. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu tường tận hơn trong bài viết này. Cả về thành phần, lưu ý khi sử dụng, giá cả, địa chỉ mua… hãy cũng tìm hiểu nhé.
Tổng quan về tam thất
Tam thất (hay còn gọi là thổ sâm, kim bất hoán), có tên khoa học là Panax pseudo-ginseng (Burk). Nằm trong họ ngũ gia bì – Araliaceae.
Cây tam thất là một loại cỏ nhỏ, sống lâu năm. Lá mọc vòng từ 3–4 lá một, cuống dài 3–6cm. Mỗi cuống lá có từ 3–7 lá chét hình mác dài, mép lá có răng cưa nhỏ. Cụm hoa mọc thành tán đơn ở ngọn thân, hoa màu lục vàng nhạt. Quả mọng, hình tròn dẹt, khi chín có màu đỏ và hạt màu trắng. Mùa hoa vào tháng 5–7, mùa quả từ tháng 8–10.
Tam thất là cây đặc biệt ưa bóng và ẩm mát, mọc ở vùng núi cao trên 1.500m. Mùa đông, nhiệt độ xuống dưới 0ºC nhưng phần thân rễ của tam thất vẫn tồn tại. Tam thất thường sử dụng phần rễ, thu hái từ trước khi ra hoa. Sau khi hái về thì rửa sạch, phơi hay sấy khô, tiếp đó phân loại thành rễ nhánh, rễ củ, thân rễ.
Thành phần hóa học trong tam thất
Thành phần trong tam thất bắc chứa chủ yếu là saponin (4,42–12%), protopanaxainol và protopanaxadiol.
Nhiều ginsenosid (Rb1, Rb2, Rb3, Rc, Rd, Re, Rg1, Rg2-Rh1) và glucoginsenosid được phân lập từ toàn cây.
Tam thất chứa tinh dầu ở rễ (trong đó có α-guaien, β-guaien và octadecan). Và còn có flavonoid, phytosterol (β-sitosterol, daucosterol, stigmasterol), polysaccharid (arabinogalactan sanchinan A), muối vô cơ.
Củ tam thất có công dụng gì?
Trong Đông y, dược liệu này được mô tả là có vị ngọt đắng, tính ôn. Khi vào cơ thể thì quy vào 5 kinh là Can – Vị – Tâm – Phế – Đại Tràng với nhiều công dụng như sau:
- Có tác dụng cầm máu, hóa ứ, tư bổ, tiêu thũng, bổ khí huyết, giảm đau… Nên được chỉ định điều trị chứng xuất huyết, sưng đau bầm tím do ngã, va đập, đau tức ngực, huyết ứ, u bướu, thống kinh, bế kinh, chữa mụn nhọt sưng đau.
- Chống xơ vữa động mạch, bảo vệ tim, chống choáng nếu bị mất máu. Tác dụng này có được là nhờ chất noto ginsenosid giúp làm giãn mạch và ức chế quá trình thẩm thấu của mao mạch.
- Củ tam thất có tác dụng cầm máu, tiêu máu ứ, tiêu viêm sưng. Trong các trường hợp chảy máu do chấn thương, phẫu thuật, bầm tím do va đập phần mềm.
- Dịch chiết từ rễ và củ là Flavonoid có tác dụng giảm đau, tăng cường lưu thông máu. Giảm cholesterol, tăng cường hệ miễn dịch, ức chế sự gây hại của vi khuẩn và siêu vi.
- Chữa cao huyết áp, đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp, đau nhức xương khớp, thoái hóa khớp, loét dạ dày tá tràng. Làm lành vết thương sau phẫu thuật, cải thiện tình trạng kém ăn, đổ mồ hôi trộm.
Hướng dẫn sử dụng và lưu ý quan trọng
Đối với từng người bệnh, liều dùng của tam thất là khác nhau. Liều lượng dùng tùy theo số tuổi, tình hình sức khỏe và một số vấn đề khác. Thông thường dùng 4–6g/ngày, dạng thuốc bột hoặc thuốc sắc. Dùng ngoài giã đắp hoặc rắc thuốc bột để cầm máu. Lá và thân cây tam thất cũng được dùng làm chè hãm hoặc nấu cao uống.
Các lưu ý quan trọng:
- Thận trọng khi cho trẻ em sử dụng
- Khi bị tiêu chảy dùng thì có nguy cơ gây tử vong
- Đối với những người quá nóng, nếu uống trong thời gian dài có thể gây ra phản ứng mẫn cảm gây ngứa, mụn nhọt hoặc dị ứng… Bạn nên dùng tùy theo cơ địa.
- Không dùng cho phụ nữ mang thai.
Địa chỉ mua tam thất
Hiện nay, có rất nhiều địa chỉ bán loại củ này. Bạn có thể tìm mua mặt hàng này tại các hiệu thuốc Y học cổ truyền (YHCT), phòng chẩn trị YHCT. Hay các đơn vị chuyên phân phối nông sản, đặc sản, cửa hàng chuyên bán tam thất trên toàn quốc.
Vì đây là mặt hàng có giá trị cao nên người mua chú ý lựa chọn địa chỉ uy tín, có giấy phép chứng minh nguồn gốc xuất xứ rõ ràng cho sản phẩm. Theo những người có kinh nghiệm, khi chọn mua thì nên lựa chọn những củ có hình dạng giống như con ốc đá xám xanh hơi đen hoặc chọn loại nâu với vỏ bóng sáng. Ruột củ nếu có màu xám xanh nhìn mịn chắc mà không bị nứt hay xốp là loại tốt.
Giá bán tham khảo
Giá các loại tam thất được phân loại dựa trên những tiêu chí như chất lượng, chủng loại, kích thước, nguồn gốc, số năm tuổi… Một số giá bán tham khảo:
- Tam thất nam: giá dao động từ 270.000 – 360.000 VNĐ/1 kg. Giá bán tùy vào chất lượng, độ đồng đều của củ.
- Củ tam thất bắc: giá khoảng từ 500.000 VNĐ – 2 triệu đồng/1kg.
- Tam thất rừng: giá của loại tam thất này rất đắt vì nếu tam thất mọc hoang đủ tuổi thường hiếm. Giá cho mỗi 1kg không dưới 5 triệu đồng.
Trên đây là những thông tin tương đối chi tiết về củ tam thất. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích đối với bạn. Chúc bạn và gia đình luôn dồi dào sức khỏe.
Nguồn bài viết: https://channguyen.vn
