Hoa nhài là một loại hoa rất phổ biến tại Việt Nam. Chúng thường được trồng để làm như: chiết xuất cánh hoa có thể được làm tinh dầu, dược liệu, trà hoa nhài cũng có tác dụng rất tốt cho sức khỏe,…. Lợi ích là thế, tuyệt vời là thế nhưng không phải ai cũng hiểu hết về loại cây này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin để hiểu hơn về loại cây đặc biệt này.
Giới thiệu chung về dược liệu cây hoa nhài
Hoa nhài còn được gọi bằng nhiều cái tên khác nhau như mạt lợi, nhài kép, nhài đơn, hoa lài,…Đây là giống cây thuộc họ Nhài có tên khoa học là Jasminum sambac (L.). Cùng tìm hiểu thông tin chung về đặc điểm thực vật, cách thu hái và chế biến của loại dược liệu này.
Đặc điểm sinh học
Hoa nhài là loại cây thuộc giống thân nhỡ, chỉ cao khoảng 0.5 – 3m. cây có nhiều cành nhỏ và mọc tỏa ra xung quanh cây. Lá của cây có hình bầu dục, mặt trên bóng, đường gân khá rõ và mặt dưới có lông tơ mềm, mép lá hình lượn sóng.
Cây cho hoa nhài màu trắng tinh khiết, cánh hoa mềm mịn, xếp chồng lên nhau cùng mùi hương vô cùng đặc trưng. Hoa nhài cũng có quả, màu đen, hình cầu và được bọc lại bởi đài hoa.
Phân bố
Loài cây này có nguồn gốc từ Ấn Độ nhưng được nhân giống và nuôi trồng khá nhiều tại Việt Nam. Ở đây thì bất cứ vùng miền nào đều có thể trồng hoa nhài vừa để làm cảnh vừa có tác dụng làm dược liệu rất tốt.
Thành phần chính
Trong hoa nhài đặc biệt có chứa chất béo thơm khoảng 0.8%. Ngoài ra những thành phần rất tốt cho sức khỏe con người phải kể đến như: Este anthranylic metyl, paraffin, ester formic acetic-benzoic-linalyl, indol,…
Thu hái – sơ chế – bảo quản
Loài cây nếu dùng hoa để làm trả sẽ được hái vào mùa hè khi hoa vừa mới chớm nở. Người ta sẽ hái từng bông về đem đi phơi khô để thành trà hoa nhài.
Còn phần rễ cây được dùng làm dược liệu thường được thu hoạch vào mùa đông khi hoa và quả đều rụng hết. Lúc này rễ cây sẽ chứa hàm lượng dưỡng chất nhiều nhất. Lá của cây hoa nhài sẽ được thu hái quanh năm đều được.
Công dụng mà cây hoa nhài mang lại cho cho người dùng
Hoa nhài có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người. Lá, rễ và hoa lài có tính mát, thanh và cay. Cụ thể tác dụng theo y học cổ truyền và y học hiện đại đã nghiên cứu như sau:
Theo Đông y
Hoa nhài có tác dụng lợi thấp, giải biểu, thanh nhiệt, mát gan và trấn thống. Rễ cây thì có tác dụng an thần, gây tê. Hoa của cây có thể dùng để chữa bệnh sởi nhẹ ở trẻ nhỏ, mắt có mộng, viêm màng khóe mắt.
Lá và hoa có thể dùng để chữa đau bụng, tiêu chảy, mụn nhọt có độc, vết thương ngoài da bị nhiễm trùng lở loét. Rễ có tác dụng điều kinh, viêm mũi dị ứng, mất ngủ, khó ngủ ở người già.
Theo y học hiện đại
Rất nhiều nghiên cứu của y khoa hiện đại đã chứng minh những công dụng mà hoa nhài mang lại cho người dùng. Cụ thể như sau:
- Hoa nhài có tác dụng điều hòa đường huyết, tăng sản sinh Insulin để phòng tránh bệnh tiểu đường ở nhiều đối tượng khác nhau.
- Tinh chất hoa nhài có tác dụng chống oxy hóa đặc biệt phải kể đến hàn lượng lớn các epigallocatechin gallate (EGCG có thể ngăn ngừa và phòng tránh bệnh ung thư. Với người bị bệnh thì hoạt chất này có thể ngăn chặn sự di căn của những tế bào ra những cơ quan khác trong cơ thể.
- EGCG còn có khả năng chống viêm, hạ lipid máu.
- Hàm lượng Cafein trong cánh hoa có thể đốt cháy mỡ thừa, giảm béo và kiểm soát cân nặng hiệu quả.
- Thành phần Catechin trong hoa lài có thể tiêu diệt những vi khuẩn gây bệnh, mảng bám trong răng miệng để thơm miệng, điều trị bệnh hôi miệng do bất kì nguyên nhân nào gây ra.
- Xông tinh dầu từ hoa lài có thể giảm căng thẳng mệt mỏi và áp lực tinh thần. Những người thường xuyên bị mất ngủ, khó ngủ hay tỉnh lúc nửa đêm nên xông tinh dầu hoa nhài trước khi ngủ từ 1 -2 tiếng để thấy hiệu quả tốt nhất.
Hướng dẫn sử dụng đúng cách
Hướng dẫn sử dụng hoa lài được chia thành uống trà hoa, dùng rễ cây hoa lài và xông tinh dầu. Dù là dùng phương pháp nào thì bạn cũng nên chỉ dùng một lượng khoảng 1 – 1.5g/ ngày không dùng nhiều hơn để tránh tác dụng phụ.
- Uống trà hoa nhài: Mỗi ngày bạn dùng một nhúm nhỏ trà hoa nhài khô hãm cùng nước sôi. Có thể pha thêm mật ong để tăng hương vị khi uống.
- Dùng rễ cây hoa nhài: Rễ cây hoa nhài có thể dùng để sắc uống trực tiếp hoặc kết hợp với các thảo dược khác tùy vào công dụng và bài thuốc đó.
- Xông tinh dầu: Mỗi ngày vào buổi sáng hoặc trước khi ngủ từ 2 – 3 tiếng bạn xông khoảng 3 giọt tinh dầu hòa cùng 300 – 500ml nước đặt ở giữa phòng để hương thơm lan tỏa ra không gian.
Cây hoa nhài mua ở đâu, giá bao nhiêu
Bạn có thể mua hoa nhài ở nhiều địa chỉ bán khác nhau. Nếu bạn mua cây về trồng thì đến những địa chỉ bán cây cảnh có rất nhiều giá chỉ vài chục nghìn một cây con hoặc vài trăm nghìn một chậu lớn.
Còn nếu bạn muốn mua dược liệu là rễ hoặc trà hoa lài thì đến những cửa hàng chuyên bán thảo dược có rất nhiều. Giá bán dao động từ 100.000 – 200.000 VNĐ/ kg.
Dù bạn mua ở đâu thì việc kiểm chứng chất lượng cũng như chọn những địa chỉ uy tín đóng vai trò rất quan trọng. Bạn nên đến những cửa hàng có thương hiệu trên toàn quốc để tránh mua phải sản phẩm hoa nhài đã được tẩm hóa chất để bảo quản, khi sử dụng sẽ không mang lại tác dụng như mong muốn.
Trên đây là một số thông tin về hoa nhài – một dược liệu chăm sóc sức khỏe tương đối tốt. Hy vọng qua đây giúp bạn hiểu hơn về loại cây này và tin dùng trong cuộc sống hằng ngày.
