Đinh lăng: Thành phần, một số bài thuốc trị bệnh, lưu ý khi sử dụng

Là một thảo dược quý hiếm và quan trọng trong Đông y Việt Nam chắc chắn phải kể đến – cây đinh lăng. Loại thảo dược này còn được mệnh danh là “nhân sâm của người nghèo, bởi người ta cho rằng củ của đinh lăng 10 năm tuổi bằng sâm 1 năm tuổi, cực kỳ tốt cho sức khỏe. Đồng thời đinh lăng còn là thành phần của nhiều bài thuốc, chữa được “bách bệnh”. Và để hiểu hơn về thảo dược, mời bạn đọc bài viết hữu ích ngay dưới đây.

Giới thiệu chung về dược liệu cây đinh lăng

Cây đinh lăng còn được gọi là nam dương sâm, cây gỏi cá, có tên khoa học là Panax fruticosum L thuộc họ ngũ gia bì. Loại cây này tương đối phổ biến ở Việt Nam được trồng làm cảnh, ăn sống cùng một số món hoặc sắc nước uống và nhiều tác dụng khác. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn ngay dưới đây:

Đặc điểm sinh học

Đinh lăng là giống cây có thể sống lâu năm nhưng thân thấp chỉ cao chưa tới 2m lá kép, mọc so le nhau và xẻ lông chim, mỗi lá đều có răng cưa ở xung quanh. Đinh lăng cũng có hoa, thường là màu trắng xám, mọc tập trung ở đầu càng. Quả của cây có kích thước tương đối nhỏ chỉ khoảng 3 – 4mm. Mùa hoa và ra quả của đinh lăng tập trung vào tháng 4 –  tháng 7 hằng năm.

Phân bố

Loại cây này có thể trồng ở hầu hết mọi nơi, khí hậu nào cũng có thể chịu được. Do đó, ở Việt Nam chúng thường được trồng ở vườn nhà trong chậu vừa làm cảnh vừa làm thuốc rất hiệu quả.

Thành phần chính

Những nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, trong đinh lăng, dù ở bất kỳ thành phần nào như lá, thân củ đều chứa rất nhiều saponin, đó là 8 loại khác nhau. Đặc biệt là trong rễ, lượng saponin và dưỡng chất tương tự như sâm, cùng với đó là rất nhiều vitamin, hơn 20 loại axit amin. Đây đều là những chất rất cần thiết cho sức khỏe con người, giúp kháng viêm, chữa bệnh, làm lành vết thương nhanh chóng.

Thu hái – sơ chế – bảo quản

Bất kỳ bộ phận nào của cây đinh lăng đều có thể làm thuốc, thu hái và sử dụng. Lá của cây bạn có thể hái quanh năm đều được. Còn rễ của cây thì được thu hoạch sau 3 – 5 năm trở lên từ lúc nuôi trồng, Để càng lâu thì rễ của cây càng có nhiều dưỡng chất và tốt cho sức khỏe hơn.

Khi thu hái về, lá có thể dùng tươi hoặc phơi khô đều được. Còn rễ của cây sẽ được thái thành từng miếng đem phơi khô, sấy lạnh để dùng trong thời gian dài. Tất cả những thảo dược khô cần được bảo quản cẩn thận, tránh những nơi ẩm ướt, có thể khiến thảo dược bị mốc, biến chất.

Một số bài thuốc trị bệnh từ cây đinh lăng

Trong Đông y đinh lăng có vị ngọt, tính mát và hơi đắng nhẹ. Thảo dược có rất nhiều tác dụng khác nhau, chữa được nhiều chứng bệnh cho con người. Dưới đây là một số bài thuốc về công dụng cũng như hướng dẫn cách dùng để bạn có thể áp dụng vào trong cuộc sống.

Tăng cường sức khỏe, bồi bổ cơ thể

Đinh lăng có thể giúp tăng cường sức khỏe, đặc biệt là với những người mới ốm dậy, người suy nhược cơ thể. Uống nước đinh lăng một thời gian sẽ thấy cơ thể khỏe mạnh và nâng cao sức đề kháng hơn rất nhiều.

• Chuẩn bị 200 – 300gr đinh lăng khô/ tươi đều được.
• Cho thảo dược vào ấm và sắc cùng 1 lít nước.
• Đun sôi trong 10 phút và chắt nước ra và chia thành nhiều lần để uống trong ngày.

Chữa chứng tắc tia sữa của chị em khi cho con bú

Những phụ nữ bị tắc tia sữa khi trong giai đoạn cho con bú có thể áp dụng bài thuốc từ nước lá đinh lăng để điều trị. Chỉ sau sau 3 – 5 lần uống, sữa sẽ về, đậm đặc và thơm hơn trước rất nhiều.

• Chuẩn bị 200gr đinh lăng cùng 1 củ gừng tươi thái lát,
• Cho hai thảo dược này vào nồi và đun sôi cùng 700 ml nước.
• Khi sôi thì vặn nhỏ lửa và chờ khi nào nước còn ½ thì chắt ra bát để uống khi còn ấm.

Bài thuốc chữa bệnh ho

Vào những ngày thời tiết trở gió mùa, ho hoặc những người mắc bệnh viêm họng cấp mãn tính, thường xuyên bị ho có thể dùng cây đinh lăng để chữa bệnh. Rất nhiều người đã áp dụng và thấy những hiệu quả tích cực mang lại.

• Chuẩn bị rễ cây đinh lăng tươi/ khô cũng được, nghệ vàng tươi, bách bộ, cây dâu, rau tần, gừng khô thái lát mỗi loại khoảng 4 – 6g.
• Cho các thảo dược vào trong ấm sắc cùng 4 bát nước.
• Sắc nhỏ lửa, khi nào lượng nước còn 1 bát thì chắt ra bát để uống mỗi ngày.
• Kiên trì sử dụng trong 1 tháng sẽ thấy hiệu quả nhất định.

Cây đinh lăng chữa bệnh lý về xương khớp

Hàm lượng Saponin có trong rễ và lá cây đinh lăng có thể giúp giảm đau, sưng viêm do các bệnh lý về xương khớp gây ra. Người bệnh chỉ cần áp dụng bài thuốc và thực hiện kiên trì hằng ngày sẽ không cảm thấy đau nhức nữa mà không cần uống thuốc tây.

• Thảo dược cần có gồm: quế chi, trần bì, thiên niên kiện, hà thủ ô, cây cỏ xước, cây huyết đẳng, cối xay và rễ đinh lăng là không thể thiếu. Mỗi loại tá dược vừa đủ từ 6 – 8g.
• Rửa sạch qua nước một lần và cho vào ấm cùng 4 bát nước.
• Sắc trên lửa nhỏ cho đến khi còn 1 bát thì chắt ra bát để nguội một chút và uống. Mỗi thang dùng được hai lần và không để sang ngày hôm sau.

Bài thuốc chữa bệnh viêm gan

Đinh lăng có thể điều trị bệnh viêm gan – đó là sự thật. Bởi loại cây này vốn có tính mát, giúp thanh nhiệt giải độc và điều hòa khí huyết, gan, thận cực kỳ tốt. Cách thực hiện như sau:

• Chuẩn bị nghệ tươi, biển đậu, rễ cây đinh lăng tươi/ khô, rễ cây cỏ tranh, mỗi loại từ 8 – 12g.
• Cho thảo dược vào ấm và sắc nước uống mỗi ngày.
• Người dùng kiên trì sử dụng điều đặn trong 2 – 3 tháng để thấy những hiệu quả tích cực nhất.

Lưu ý khi sử dụng để có hiệu quả tốt

Không thể phủ nhận những tác dụng tuyệt vời mà cây đinh lăng mang lại cho người dùng. Tuy nhiên trong quá trình dùng để tránh những tác dụng phụ không mong muốn, bạn nên lưu ý một số những điều sau:

• Không nên quá lạm dụng loại cây này trong việc điều trị và chăm sóc sức khỏe, nên dùng một lượng vừa đủ khoảng 10 – 20gr / ngày cả dạng khô và tươi.
• Trong trường hợp dùng và bạn thấy những tác dụng phụ như mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, hoa mắt. Đó là do bạn đã dị ứng với thành phần của cây và nên dùng sử dụng và đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.
• Ngoài việc dùng thuốc, bạn hoàn toàn có thể uống rượu ngâm từ củ đinh lăng, ăn sống lá đinh lăng như một loại rau thơm đều được, hiệu quả sử dụng vẫn rất cao.

Đinh lăng mua ở đâu, giá bao nhiêu là tốt nhất

Đinh lăng hiện nay được bán khá nhiều trên thị trường đặc biệt là các nhà thuốc nam, phòng khám y dược đều có loại thảo dược này. Giá bán trong khoảng 200.000 – 250.000 VNĐ/ kg.

Khi mua hàng bạn nên đến những cơ sở thật sự uy tín, chất lượng có tiếng trên thị trường. Điều này để tránh việc bạn mua phải hàng kém chất lượng có pha trộn hoặc đã bị mốc, do tay nghề phơi sấy, kỹ thuật chưa đảm bảo. Như vậy khi mua về dùng vừa không mang lại hiệu quả cao lại tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho sức khỏe.

Trên đây là một số thông tin hữu ích nhất về cây đinh lăng – thảo dược được nhiều người tin tưởng và sử dụng hiện nay. Hy vọng qua đây giúp bạn hiểu hơn và ứng dụng các bài thuốc vào trong việc chăm sóc sức khỏe hằng ngày của mình.