Rất nhiều thảo dược quen thuộc, được sử dụng nhiều trong cuộc sống hằng ngày nhưng lại mang những công dụng y học không ngờ. Trong đó, không thể không kể đến chè vằng. Một loại chè được sử dụng phổ biến và được nhiều người yêu thích. Trong y học cổ truyền, chè vằng mang vô vàn những công dụng tốt cho sức khỏe, hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.
Thông tin chung về chè vằng
Chè vằng còn có tên khác là cây cẩm vân, cẩm văn, mỏ quạ, mỏ sẻ, râm trắng, râm ri,… Tên khoa học là Jasminum subtriplinerve (C. L. Blume) và thuộc họ Ô liu. Để có cái nhìn tổng quan nhất về loài cây này, hãy tham khảo ngay thông tin dưới đây.
Đặc điểm thực vật của chè vằng
Dược liệu này thuộc loại cây thân bụi nhỏ, đường kính chỉ khoảng 6mm nhưng lại có chiều dài lên đến hàng chục mét. Thân cứng và phân thành nhiều nhánh nhỏ. Vỏ thân có màu xanh lục và nhẵn.
Lá của chè vằng hình mác, cuống tròn, có 3 gân chính nổi rõ ở mặt trên và mọc theo kiểu đối xứng. Phần hoa có hình cầu, thường mọc ở đầu cành.
Chè vằng được chia thành 3 loại theo dân gian gồm: cây vằng trâu, cây vằng sẻ và cây vằng núi. Trong đó, cây vằng núi không được dùng làm thuốc.
Điểm đặc biệt cần lưu ý là cây chè vằng rất dễ nhầm với lá ngón, bởi có hình dạng thực vật khá giống nhau. Để phân biệt 2 loại cây này, bạn cần dựa vào đặc điểm hoa, lá và quả.
Đặc điểm phân bố của chè vằng
Cây chè vằng thường mọc hoa ở nhiều nơi tại Việt Nam. Có thể nói, điều kiện khí hậu nước ta rất thích hợp để loài cây này sinh sôi phát triển.
Bộ phận dùng làm thuốc của chè vằng
Bộ phận dùng của cây là cành và lá. Thường được bảo quản, phơi khô để sử dụng lâu dài.
Cách bảo quản chè vằng
Những nơi thích hợp để bảo quản dược liệu này là nơi khô ráo, thoáng mát. Tuyệt đối không tiếp tục sử dụng khi đã có dấu hiệu ẩm mốc.
Thành phần hóa học
Thành phần chủ yếu ở trong chè vằng gồm flavonoid, Alcaloid, glycosid với những công dụng cụ thể là:
- Flavonoid: ngăn cản hiệu quả quá trình oxy hóa, tăng khả năng chống độc và bảo vệ chức năng gan.
- Glycosid: kích thích ngon miệng, cải thiện chức năng hệ tiêu hóa.
- Alcaloid: có khả năng diệt khuẩn, hạ huyết áp, chống ung thư và tác động tốt lên hệ thần kinh trung ương.
Tính vị và công năng của chè vằng
Chè vằng có vị hơi đắng, tính mát. Đem đến những công năng trong việc thanh nhiệt, giải độc và những lợi ích cụ thể với sức khỏe là:
- Tốt với sản phụ sau sinh.
- Giúp có giấc ngủ ngon, da dẻ mịn màng.
- Lợi tiểu, giải độc.
- Cải thiện chức năng hệ tiêu hóa.
- Hỗ trợ điều trị ung thư, cao huyết áp, các bệnh thần kinh.
Cách dùng và liều lượng của chè vằng
Chè này thường được dùng ở dạng khô, hãm cùng nước uống như nước trà thông thường. Liều lượng tùy theo đối tượng và mục đích sử dụng. Phụ nữ có thai sau sinh chỉ nên dùng từ 20-30g chè vằng khô, còn với cao chè thì liều lượng là 1g/ngày.
Dược liệu này hầu như không mang độc tính cho cơ thể nếu sử dụng ở liều lượng cho phép. Tuy nhiên, ở một số cơ địa và khi sử dụng quá liều chè vằng có thể gây ra những tác dụng có hại cho cơ thể, nên hết sức lưu ý.
Bài thuốc từ chè vằng
Tùy theo công dụng mà chè vằng sẽ có những bài thuốc với cách dùng, liều lượng và sự kết hợp khác nhau. Dưới đây sẽ là những bài thuốc chè vằng thường được sử dụng, bạn có thể tham khảo.
Tăng chất lượng giấc ngủ, giúp ngủ ngon hơn
Hoạt chất có trong chè giúp tăng cường hoạt động của hệ thần kinh, giúp bạn dễ ngủ và cũng ngủ ngon hơn. Bạn chỉ cần kiên trì sử dụng dược liệu này khoảng 1 tuần là đã thấy hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Điều trị gan nhiễm mỡ, mỡ máu và tăng huyết áp
Như đã biết, dược liệu này có khả năng làm mát gan, giải nhiệt, hoạt huyết tiêu viêm. Vì vậy thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, gan nhiễm mỡ và mỡ máu. Những người có bệnh này thường được khuyên sử dụng chè vằng mỗi ngày để cải thiện tình trạng.
Điều trị bệnh vàng da, đau gan
Nguyên liệu chuẩn bị cho bài thuốc này là 20g chè vằng và 20g ngấy hương. Cho tất cả nguyên liệu vào và nấu với 200ml nước, sắc đến khi cạn còn 50ml, để nguội và sử dụng trong ngày.
Giúp phụ sản sau sinh nâng cao sức khỏe
Dược liệu này chứa những thành phần giúp sản phụ sau sinh có nhiều sữa hơn đồng thời cũng làm tan mỡ bụng, điều chỉnh cân nặng trở lại nhanh chóng. Khả năng kháng khuẩn, kháng viêm của chè vằng cũng giúp vết thương sau sinh nhanh lành hơn. Các mẹ nên sử dụng dược liệu này hãm với nước uống như trà mỗi ngày.
Tác dụng giảm cân của chè vằng
Đây là một cách giảm cân khoa học mà bạn nên áp dụng nếu muốn sở hữu thân hình thon gọn, không mỡ thừa. Bạn có thể sử dụng chè vằng uống hằng ngày để kiểm soát cân nặng của mình.
Chữa kinh nguyệt không đều
Nếu kỳ kinh của bạn không ổn định, bạn có thể sử dụng bài thuốc với những nguyên liệu sau: 20g chè vằng, 16g ích mẫu, 16g hy thiêm và 8g ngải cứu. Tất cả nguyên liệu đem sắc nhỏ, phơi khô và sắc với 400ml nước. Nấu đến khi còn 100ml nước thì tắt bếp, để nguội và chia làm 2 lần uống trong ngày.
Điều trị áp xe vú
Với tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn, loại dược liệu này có thể điều trị tình trạng áp xe vú. Bạn chỉ cần lấy một nắm chè tươi, rửa sạch, giã nát rồi thêm 1 ít cồn vào. Lấy bã thu được đắp lên vú trong vòng 30 phút, tần suất 3 lần/ngày.
Điều trị các bệnh về răng miệng
Chè vằng có thể giúp bạn tiêu diệt các vi khuẩn trú ngụ trong khoang miệng. Bạn chuẩn bị một nắm chè vằng tươi, rửa sạch rồi nhai để cải thiện tình trạng răng miệng.
Tăng cường sức khỏe cho người cao tuổi
Người già thường xuyên sử dụng chè vằng làm thức uống hằng ngày sẽ ngủ ngon hơn, ổn định huyết áp và cải thiện hệ tiêu hóa. Từ đó, giúp tăng cường sức khỏe và tuổi thọ.
Lưu ý khi dùng chè vằng
Tuy có ít độc tính nhưng bạn vẫn cần phải cẩn thận khi dùng loại dược liệu này. Một số lưu ý khi dùng chè vằng bao gồm:
- Không dùng cho phụ nữ có thai, có thể gây co thắt tử cung dẫn đến sảy thai.
- Phụ nữ đang cho con bú không nên lạm dụng, dẫn đến việc mất sữa.
- Người có huyết áp thấp không nên sử dụng vì có thể làm hạ huyết áp đột ngột.
- Không sử dụng cho trẻ em dưới 2 tuổi.
- Người có tiền sử dị ứng với chè vằng và thành phần của chè vằng không nên sử dụng dược liệu này.
Mua chè vằng ở đâu, Giá bao nhiêu
Chè vằng được bán rất phổ biến trên thị trường. Nhưng để có được sản phẩm uy tín và chất lượng, bạn nên mua ở những nhà thuốc đông dược, phòng khám đông y hoặc những địa điểm phân phối dược liệu uy tín.
Giá của chè vằng không quá đắt so với thị trường các dược liệu khác. Hiện nay đang dao động trong khoảng 350.000 – 400.000 VNĐ/1kg.
Hy vọng những thông tin mà Đông Y Chân Nguyên chia sẻ về chè vằng đã giúp bạn hiểu rõ hơn về loại dược liệu này. Hãy sử dụng chè vằng đúng cách và thông minh nhất để đạt được hiệu quả tối ưu cho sức khỏe nhé!
Bài viết liên quan:
Trà đậu hoa biếc có tác dụng gì
