Cây Cam thảo là một loại dược liệu được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc chữa bệnh. Nó được đánh giá mang đến nhiều lợi ích tích cực cho sức khỏe nhưng cũng có thể dẫn đến tác dụng phụ khi bạn dùng sai cách. Vì vậy muốn sử dụng loại thảo dược này một cách an toàn bạn có thể tham khảo các thông tin trong bài viết sau.
Những đặc điểm của cây Cam Thảo
Cam thảo còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như quốc lão, bắc cam thảo, sinh cam thảo…. Nó có tên khoa học là Glycyrrhiza uralensis Fisch và thuộc họ Đậu (Fabaceae) hoặc Cánh bướm. Dưới đây là những đặc điểm về loại cây này mà bạn đọc có thể tham khảo.
Đặc điểm hình thái của cây cam thảo
Cam thảo được phân làm 3 loại và mỗi loại sẽ có những đặc điểm hình thái khác nhau. Dưới đây là các đặc điểm cụ thể theo từng loại mà bạn có thể tham khảo và nhận biết cây.
Cây Cam thảo bắc
Loại cây này thuộc giống thân thảo, kích thước cây cao khoảng 1 đến 1,5 mét. Cây phân nhánh và có tuổi thọ khá cao. Lá cây có hình bầu dục, lá kép và chiều dài khoảng 2 đến 2,5cm, mặt trên của lá khá nhẵn.
Hoa của loại cây này thường nở vào mùa hè hoặc đầu mùa thu. Hoa có hình cánh bướm, màu tím phớt ở đuôi cánh hoa. Quả có hình cong giống như lưỡi liềm, có màu nâu và nhiều lông.
Cây Cam thảo đất
Cây này còn có tên gọi khác là Cam thảo nam. Nó có kích thước chiều cao khoảng 40 – 80cm. Lá cây thường mọc đơn lẻ, đối xứng, đôi khi mọc thành từng vòng gồm có 3 lá. Chiều dài lá khoảng 1,5 – 3cm, phiến lá có hình lưỡi mác, cuống lá ngắn và mép lá có răng cưa.
Hoa của nó màu trắng, mọc đôi hoặc mọc đơn lẻ, thường nở vào mùa hè. Quả của nó khá nhỏ, có hình cầu bên trong có các hạt nhỏ. Rễ cây mọc thành chùm và có kích thước khá lớn.
Cây Cam thảo dây
Loại cây này còn có các tên gọi khác như dây tương tư đằng, dây chi chi. Đây là loại thân leo, cành nhỏ và có nhiều xơ. Lá cây dài khoảng 15 đến 24cm với hình dáng tựa như lông chim. Phiến lá có kích thước khoảng 0,5 – 2cm.
Hoa của loại cây này có màu hồng ngọc, mọc thành chùm. Quả có kích thước nhỏ, bên trong có các hạt hình cầu màu cam đỏ và có một mắt đen lớn, bên ngoài khá cứng.
Đặc điểm phân bố của cây cam thảo
Ở nước ta phổ biến nhất là cây Cam thảo đất và Cam thảo dây. Nó mọc nhiều ở các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Hưng Yên, Thanh Hóa….. Một số tình đồng bằng và các tình thành miền Nam cũng có hai loại cây này.
Cây Cam thảo Bắc có nguồn gốc từ Trung Quốc cũng được dùng nhiều trong các bài thuốc Đông Y. Tại Việt Nam loại cây này mọc nhiều ở một số tỉnh phía Bắc như Sơn La, Điện Biên, Hà Giang….
Ngoài ra do nhu cầu sử dụng loại dược liệu này đang ngày càng tăng nên cũng đã có nhiều cơ sở, vùng dược liệu trên cả nước nghiên cứu trồng và phát triển loại cây này. Một số vùng có đặc điểm khí hậu thích hợp để nó phát triển nên nhìn chung việc trồng Cam thảo đã tương đối thành công. Nhiều vùng cũng đa cho thu hoạch với sản lượng khá cao.
Thu hái và bào chế cam thảo
Tất cả các bộ phận của Cam thảo đều có tác dụng làm thuốc nhưng phổ biến nhất là người ta sử dụng thân cây và rễ cây. Bạn có thể thu hoạch loại dược liệu này vào mọi mùa trong năm.
Tuy nhiên phổ biến nhất người ta thường thu hái từ tháng 2 – tháng 8 hàng năm. Bởi đây là thời điểm mà cây có nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe người dùng nhất.
Sau khi thu hái Cam thảo sẽ được bào chế thành các dạng khác nhau, chẳng hạn như:
- Rửa sạch và thái thành từng lát mỏng có kích thước từ 1 – 2mm sau đó đem phơi khô dưới nắng. Hoặc bạn mang sấy ở nhiệt độ khoảng 70 – 80 độ C.
- Sau khi thu hái bạn rửa sạch và cắt thành các lát mỏng, phơi hoặc sấy khô. Cuối cùng bạn tán thành bột mịn bảo quản trong lọ kín và dùng dần.
- Sau khi thu hái bạn sơ chế, thái lát và phơi cho khô rồi tẩm với mật theo tỷ lệ 1kg dược liệu tẩm với 200ml mật ong và 200ml nước. Bạn đem mật và nước đun sôi rồi đổ vào dược liệu, sao nóng trên bếp cho đều tay cho đến khi nó khô hoàn toàn.
Để bảo quản bạn cần cho dược liệu vào trong các túi nilon hoặc các lọ kín tránh để không khí lọt vào. Bạn cất tại những nơi khô thoáng và sạch sẽ, tránh ánh nắng trực tiếp, tránh ẩm mốc làm hỏng dược liệu.
Đặc điểm thành phần hóa học của cây cam thảo
Loại dược liệu này có chứa rất nhiều các thành phần hóa học tốt cho sức khỏe. Chẳng hạn như các hoạt chất Saponin, glycyrrhizin, flavon… Ngoài ra còn chứa đường, tinh bột, gôm, nhựa cùng nhiều loại vitamin và khoáng chất khác. Các thành phần này đã được chứng minh mang đến công dụng điều trị một số bệnh lý nhất định và rất tốt cho sức khỏe người dùng khi sử dụng đúng cách.
Công dụng của cây Cam thảo đối với sức khỏe
Cam thảo có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe khi bạn dùng đúng cách. Điều này đều đã được cả Đông y và Tây y thừa nhận. Dưới đây là các tác dụng cụ thể của nó mà bạn có thể tham khảo.
Công dụng của cam thảo theo Đông y
Theo Đông y Cam thảo có tính bình, có vị ngọt và không có độc. Nó được quy vào ba kinh chính là tâm, phế và tỳ vị. Theo đó loại dược liệu này mang đến những công dụng tích cực như:
- Thanh nhiệt và giải độc trong cơ thể, kiên gân, nội lực và trưởng cơ nhục.
- Giải khát, lợi khí huyết, ôn trung, hạ chí, thông kinh mạch.
- Chỉ thống, nhuận phế, chỉ khai, dưỡng khí, hoãn cấp.
- Thông cửu khiếu, an thần, định phách, ích tinh, lợi bách mạch.
Công dụng của cam thảo theo y học hiện đại
Theo y học hiện đại, các thành phần hóa học có trong cây Cam thảo mang đến các lợi ích cho sức khỏe như:
- Công dụng kháng khuẩn, điều trị viêm da và chống nhiễm trùng.
- Điều trị chốc lở, viêm mô tế bào da, viêm nang lông.
- Giúp ăn ngon miệng, tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, kích thích hệ tiêu hóa hoạt động được tốt hơn.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh lý ở dạ dày như viêm loét dạ dày, đau dạ dày.
- Hỗ trợ bảo vệ chức năng gan, giải độc gan, làm mát gan, điều trị bệnh viêm gan do virus.
- Bảo vệ răng miệng, hỗ trợ điều trị sâu răng, và một số bệnh lý ở răng miệng khác.
- Điều trị các bệnh về đường hô hấp như ho có đờm, ho khan, bệnh viêm phế quản.
- Hỗ trợ duy trì sự ổn định nội tiết tố trong cơ thể, tránh tình trạng rối loạn.
Cách sử dụng cam thảo điều trị bệnh
Với mỗi một bệnh lý khác nhau liều lượng sử dụng Cam thảo cũng sẽ khác nhau. Dưới đây là một số cách dùng loại thảo dược quý này mà bạn có thể tham khảo và thực hiện theo.
Dùng cam thảo chữa bệnh viêm loét dạ dày
Các vét loét dạ dày, thực quản dưới và ruột non thường do vi khuẩn H.pylori gây viêm. Chiết xuất từ rễ cam thảo và hợp chất glycyrrhizin có thể giúp bạn điều trị các vết loét này hiệu quả. Với bệnh lý này bạn cần chuẩn bị 15ml cao lỏng được chiết xuất từ Cam thảo hòa tan với khoảng 200ml nước ấm. Kiên trì sử dụng khoảng 4 lần trong ngày và dùng liên tục khoảng 1 – 2 tuần bạn sẽ thấy có hiệu quả.
Cách dùng cam thảo để chữa viêm họng, ho có đờm
Đầu tiên bạn cần chuẩn bị Cam thảo đem nướng rồi tán thành bột mịn. Khi dùng bạn lấy khoảng 4g bột này hòa với nước ấm để uống mỗi ngày từ 3 – 4 lần. Hoặc bạn dùng khoảng 2g Cam thảo khô để pha trà. Mỗi lần dùng bạn lấy nước nóng tráng qua và bỏ nước đó đi. Sau đó hãm ở nhiệt độ khoảng 80 độ C như khi pha trà uống. Chờ khoảng 10 đến 15 phút cho thảo dược tan vào nước là có thể sử dụng để uống như trà.
Một cách khác là bạn chuẩn bị các loại thảo dược sau: Nhân sâm, Cam thảo, phục linh, đẳng sâm, bạch truật. Sau đó đem tất cả sắc với khoảng 600ml nước, đun nhỏ lửa cho tới khi nước cạn còn khoảng 300ml thì bạn tắt bếp. Lưu ý bạn nên uống khi nước còn ấm nóng để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Cách sử dụng để chữa suy nhược hệ hô hấp, khó thở
Chiết xuất rễ cam thảo như chất glycyrrhizin giúp làm dịu đi những cơn hen suyễn và được bổ sung vào các phương pháp điều trị bệnh này. Theo nhiều cuộc nghiên cứu nhỏ trên cơ thể người và trong ống nghiệm cho thấy rằng: trà xanh và cam thảo có tác dụng bảo vệ, chống lại các chứng viêm họng và giảm thiểu chứng đau họng sau khi phẫu thuật.
Đầu tiên bạn cần chuẩn bị khoảng 12g Cam thảo, nhị sâm 8g và đương quy 10g. Sau đó bạn đem tất cả rửa sạch, sấy khô và tán tất cả thành bột mịn. Mỗi lần dùng bạn lấy 4g bột này pha với nước ấm để uống. Mỗi ngày dùng 3 – 4 lần để đạt được hiệu quả điều trị bệnh tốt nhất.
Cách dùng để chữa bệnh vàng da do viêm gan
Để thực hiện bạn cần chuẩn bị các loại thảo dược sau: Cam thảo 5g, chè 2g, uất kim 10g và cuối cùng là mật ong tươi. Đầu tiên bạn sơ chế các loại thảo dược, rửa sạch và để ráo nước.
Sau đó bạn đem tất cả sắc với khoảng 600ml nước, lưu ý đun nhỏ lửa khoảng 20 phút thì tắt bếp. Bạn nên dùng khi nước thuốc còn ấm và kiên trì thực hiện khoảng 1 tháng bạn sẽ thấy tình trạng vàng da được cải thiện hiệu quả.
Cách dùng cam thảo để chữa bệnh giãn tĩnh mạch
Để chữa giãn tĩnh mạch bạn cần chuẩn bị khoảng 50 Cam thảo tươi, đem rửa sạch. Bạn có thể ngâm với nước muối loãng để loại bỏ hoàn toàn bụi bẩn và diệt khuẩn được tốt hơn.
Sau đó bạn đem đun với khoảng 3 bát nhỏ nước, đun nhỏ lửa cho đến khi nước cạn còn ⅓ bát nước thì tắt bếp. Lấy nước này để uống và mỗi ngày uống 3 lần đều trước bữa ăn khoảng 15 phút.
Cách sử dụng để chữa mụn nhọt, làm đẹp da
Bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu như sau: 3 thìa bột mịn Cam thảo, 1 thìa sữa tươi không đường và 2 thìa mật ong. Bạn cho tất cả các nguyên liệu này vào một bạn con và khuấy cho thật đều đến khi hỗn hợp này sánh lại. Sau đó bạn rửa sạch mặt bằng nước ấm cho lỗ chân lông nở ra. Tiếp theo bạn đắp hỗn hợp này lên mặt và massage nhẹ nhàng khoảng 20 phút.
Cuối cùng bạn rửa lại mặt với nước sạch và mỗi tuần bạn nên thực hiện đắp hỗn hợp này khoảng 2 – 3 lần. Thực hiện thường xuyên sau một thời gian bạn sẽ thấy tình trạng da mặt mình được cải thiện đáng kể, trắng và mịn màng, đều màu hơn.
Cách dùng để bồi bổ cơ thể, chống suy nhược
Để thực hiện bạn cần chuẩn bị khoảng 12g Cam thảo khô, nhị sâm 8g và đương quy 10g. Sau đó bạn lấy tất cả các dược liệu này tán thành bột mịn và trộn thành một hỗn hợp chung. Mỗi ngày bạn dùng hỗn hợp này pha với nước ấm để uống hàng ngày. Kiên trì uống liên tục sau một thời gian bạn sẽ thấy sức khỏe của mình được cải thiện rất tốt.
Một số lưu ý khi sử dụng cam thảo
Mặc dù Cam thảo không có độc nhưng nếu bạn dùng quá lạm dụng hoặc sai cách thì nó cũng có thể gây nên những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe. Chính vì vậy quá trình sử dụng loại thảo dược này bạn cần chú ý những vấn đề sau.
- Cần sử dụng đúng liều lượng được hướng dẫn, không nên dùng trong thời gian quá dài một cách liên tục để tránh những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.
- Phụ nữ mang thai không nên sử dụng thảo dược này bởi nó có chứa một số chất ảnh hưởng không tốt đến não bộ thai nhi và làm tăng nguy cơ sinh non.
- Chị em đang cho con bú và trẻ nhỏ khi sử dụng nên tham khảo trước ý kiến của những người có chuyên môn để đảm bảo an toàn, tránh ảnh hưởng không hay.
- Nếu bạn đang có các bệnh như huyết áp cao, táo bón, viêm thận… thì không nên dùng loại dược liệu này.
- Cẩn trọng khi kết hợp với một số món ăn bởi nó có thể sinh ra phản ứng dẫn đến những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.
- Nếu cần sắc thuốc hãy dùng ấm sứ, thủy tinh hoặc gốm, không dùng các dụng cụ bằng kim loại vì có thể làm giảm dược tính của dược liệu.
Mua cây Cam thảo ở đâu, giá bao nhiêu
Hiện nay có khá nhiều địa chỉ có bán loại thảo dược này. Tuy nhiên để đảm bảo mua được dược liệu có chất lượng, không bị trộn lẫn pha tạp, không bị ẩm mốc bạn cần chọn các địa chỉ uy tín. Bạn có thể tìm đến những cửa hàng thuốc Nam hoặc quầy thuốc Đông y của các thầy thuốc nổi tiếng để mua. Hoặc bạn cũng có thể tìm đến những nhà vườn uy tín để mua Cam thảo.
Về giá thành, tùy thuộc từng địa chỉ mà giá Cam thảo cũng sẽ có sự chênh lệch ít nhiều. Hiện nay giá dược liệu khô trên thị trường là khoảng 200.000 đồng/1 kg.
Trên đây là những chia sẻ của Phòng Khám Đông Y Chân Nguyên về cây Cam thảo mà chúng tôi muốn chia sẻ với bạn đọc. Hy vọng qua bài viết sẽ giúp bạn sử dụng loại thảo dược này một cách an toàn và hiệu quả nhất cho sức khỏe của mình.
Bài viết liên quan:
Cây xạ đen và những tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe
Cây cà gai leo có tác dụng gì, sử dụng như thế nào cho đúng cách
