Bồ công anh hay diếp hoang là một trong những cây dược liệu được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc Đông y. Theo y học cổ truyền, cây thuốc được dùng chủ trị các bệnh như đau dạ dày, tắc sữa… Bồ công anh là một loại thảo dược quý, chủ yếu sinh trưởng và phát triển tại các nước ở Đông Nam Á. Cùng theo dõi bài viết sau để biết thêm về công dụng, cách dùng và lưu ý khi dùng bồ công anh nhé.
Giới thiệu về bồ công anh
Bồ công anh là một loại dược liệu quý, có chứa nhiều hoạt chất tốt, có lợi trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Dưới đây là những thông tin cơ bản về cây bồ công anh.
- Tên thường gọi: Bồ công anh thường được gọi với những cái tên như phù công anh, cấu nậu thảo, thái nại, lục anh, thiệu kim bảo, cổ đính, hoàng hoa địa đinh…
- Tên khoa học: Cây thuộc họ Cúc (Compositae), có tên khoa học là Taraxacum dens – leonis Desf.
- Đặc điểm hình thái: Phù công anh là cây thân cỏ, dễ thích nghi, có khả năng sinh trưởng và phát triển trong những điều kiện khác nhau. Cây có rễ đơn hình trụ dài và khỏe. Lá cây thuôn dài, có răng cưa uốn lượn. Cây mọc thẳng, không có cành, khi cấu vào thân cây sẽ thấy dịch tiết màu trắng chảy ra. Hoa bồ công anh thường có màu trắng hoặc vàng. Bạn có thể trồng phù công anh từ hạt giống hoặc thân cây.
- Phân bố: Phù công anh chủ yếu mọc nhiều tại các nước thuộc khu vực Đông Á, Nam Á, Đông Nam Á. Tại Việt Nam, cây thường mọc tại vệ đường, ven sông hồ hoặc tại các sườn núi, đặc biệt là khu vực phía Bắc.
- Thu hái và chế biến: Tháng 4, tháng 5 là thời điểm thu hái phù công anh tốt nhất. Sau khi thu hái, cây sẽ được phơi khô trong bóng râm để chuẩn bị cho khâu chế biến thành thuốc.
- Bảo quản: Cây cần được bảo quản trong điều kiện khô ráo, thoáng khí, tránh phơi nắng gắt hoặc để trong kho ẩm thấp vì sẽ làm giảm chất lượng thuốc.
Phù công anh có 3 loại khác nhau. Cụ thể:
- Bồ công anh cao: Cây chủ yếu mọc dại ở trên các triền đồi, ven sông hồ tại các vùng đồng bằng và trung du miền núi phía Bắc.
- Bồ công anh thấp: Cây có tên gọi này vì chiều cao của giống cây này chỉ khoảng 60cm. Phù công anh thấp có nguồn gốc từ Trung Quốc và được đánh giá là cây thuốc quý có khả năng chữa trị nhiều chứng bệnh khác nhau.
- Bồ công anh chỉ thiên: Cây thường mọc ở phía Nam của nước ta, chủ yếu dùng làm cảnh và không có tác dụng chữa bệnh.
Theo y học cổ truyền, phù công anh là dược liệu có vị đắng, tính mát. Cũng theo nhiều nghiên cứu khoa học, phù công anh có chứa các dưỡng chất như vitamin A, C, E, B6, protein, chất xơ và các khoáng chất như magie, sắt, kẽm,… Đặc biệt, trong hoa của cây dược liệu này còn có chứa các hoạt chất có công dụng diệt khuẩn và kháng viêm vô cùng tốt.
Bồ công anh có tác dụng gì
Từ xa xưa, bồ công anh đã được sử dụng để chủ trị nhiều chứng bệnh mãn tính như đau dạ dày, tắc sữa… Dưới đây là những công dụng của phù công anh mà bạn không nên bỏ qua.
Trị mụn trứng cá
Bồ công anh được biết đến với khả năng trị mụn trứng cá cực kỳ hiệu quả. Cây thuốc có tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa, giúp đẩy mụn, làm lành tổn thương trên da, giúp da trắng sáng và mềm mịn. Dùng phù công anh trị mụn, bạn có thể thực hiện theo các bước sau.
- Chuẩn bị: 20g cây thuốc; thương nhĩ tử, lá dâu (12g); cam thảo 6g.
- Cách làm: Đem các nguyên liệu đi rửa sạch, để ráo nước sau đó cho vào đun với khoảng 1.5 lít nước. Đợi thuốc sôi, bắc ra để nguội, uống thay nước lọc.
Bồ công anh trị tắc sữa
Bồ công anh được sử dụng rộng rãi để trị chứng tắc sữa sau sinh vô cùng hiệu quả. Dưới đây là bài thuốc dùng phù công anh trị tắc sữa được cha ông ta áp dụng.
- Chuẩn bị: Lá phù công anh khô (10g) hoặc 50g lá cây thuốc còn tươi.
- Cách làm: Rửa sạch các nguyên liệu rồi để ráo nước. Bỏ lá phù công anh vào đun cùng 900ml nước. Đun tới khi hỗn hợp còn khoảng 300ml nước thì tắt bếp. Để thuốc nguội rồi chia làm 2 phần uống vào sáng và tối. Cần áp dụng cách làm trên thường xuyên để thấy được hiệu quả rõ rệt.
Chữa đau dạ dày
Phù công anh có chứa các hoạt chất có khả năng kháng viêm, giảm đau, được dùng để chủ trị các bệnh về dạ dày. Tùy theo các thể bệnh mà thầy thuốc sẽ kê thuốc kết hợp cùng các vị thuốc khác để đẩy nhanh quá trình phục hồi của người bệnh. Dưới đây là các bước trị đau dạ dày bằng phù công anh bạn có thể tham khảo.
- Chuẩn bị: Lá phù công anh khô 20g, lá khôi 15g, lá khổ sâm 10g.
- Cách làm: Cho các nguyên liệu vào đun với 300ml nước. Để làm giảm vị đắng, giúp thuốc dễ uống hơn, người bệnh có thể thêm vào chút đường tạo độ ngọt. Nên áp dụng phương pháp trên trong khoảng 10 ngày để thấy được hiệu quả rõ rệt.
Trị bệnh gout
Một số nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, rễ cây bồ công anh có chứa các hoạt chất như sesquiterpene lactones, amino axit kynurenic… Có tác dụng kháng viêm, giảm đau, sưng tấy, nóng đỏ. Đặc biệt, với bệnh nhân có lượng axit uric trong máu tăng cao, phù công anh giúp lợi tiểu, tăng khả năng đào thải độc tố. Cách trị gout bằng cây bồ công anh.
- Chuẩn bị: 30g rễ và lá phù công anh.
- Cách làm: Đem rễ và lá cây phù công anh rửa sạch, phơi khô. Cho nguyên liệu vào đun với 500ml nước, để sôi sau đó tắt bếp, bắc thuốc ra. Uống liên tục đến khi triệu chứng của bệnh thuyên giảm. Ngoài cách đun thuốc uống, người bệnh có thể đem lá và rễ cây giã nát với một nhúm muối sau đó đắp bên ngoài vùng xương bị đau nhức do gout. Nên áp dụng cách làm trên 1 lần/ ngày để thấy hiệu quả.
Với các bài thuốc sử dụng phù công anh, người bệnh nên tránh bỏ thuốc, kiên trì thực hiện trong 1-2 tháng để thấy được hiệu quả. Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh cũng nên áp dụng chế độ sinh hoạt điều độ, ăn uống khoa học, hợp lý để tăng sức đề kháng, giúp bệnh mau khỏi.
Trị bệnh tiểu đường
Nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường là do rối loạn chuyển hóa insulin. Tuy nhiên, trà phù công anh được đánh giá là có khả năng trị bệnh tiểu đường hiệu quả. Theo đó, trà phù công anh kích thích quá trình sản sinh insulin của cơ thể, giúp giữ lượng đường huyết ở mức ổn định.
Hỗ trợ điều trị ung thư
Bồ công anh chứa các hoạt chất chống oxy hóa như beta carotene, polyphenol. Các chất này có tác dụng trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi những tác nhân gây hại. Do vậy, phù công anh được không ít chuyên gia đánh giá là thực phẩm tuyệt vời để hỗ trợ, phòng ngừa một số bệnh ung thư.
Giảm cân bằng bô công anh
Bên cạnh công dụng chữa bệnh, phù công anh còn được dùng để giảm cân. Trà bồ công anh có tác dụng thải độc gan, giải phóng mỡ thừa, giúp cân nặng duy trì ở mức phù hợp.
Bảo vệ xương
Bồ công anh giàu chất chống oxy hóa và canxi, giúp bảo vệ xương khỏi tác động của các gốc tự do. Uống trà phù công anh giúp hạn chế tình trạng thiếu hụt canxi, ngăn ngừa sâu răng và bệnh cao huyết áp.
Những ai không nên dùng bồ công anh
Đối tượng nào có thể sử dụng bồ công anh để trị bệnh? Nếu nằm trong danh sách những đối tượng sau, bạn không nên dùng phù công anh.
- Người có tiền sử bị suy tim xung huyết và mắc bệnh cao huyết áp.
- Người bị rối loạn tiêu hóa, tắc ruột, ruột kích thích, bị tiêu chảy.
- Người mẫn cảm với các thành phần hoạt chất của phù công anh.
- Phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 12 tuổi.
Lưu ý khi sử dụng
Để đảm bảo hiệu quả, khi sử dụng bồ công anh chữa bệnh, bạn cần ghi nhớ một vài lưu ý sau. Cụ thể:
- Cây thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn như chán ăn, viêm da dị ứng, buồn nôn,…. Do vậy, nếu gặp phải bất cứ triệu chứng bất thường nào, bạn cần ngưng dùng thuốc và đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, điều trị theo phác đồ hợp lý.
- Khi dùng phù công anh trị tắc sữa, bạn nên uống với liều lượng ít khi mới bắt đầu sau đó mới tăng dần lượng thuốc theo thời gian. Một ngày chỉ nên uống tối đa 300ml thuốc.
- Thuốc từ bồ công anh có thể làm giảm tác dụng của thuốc kháng sinh. Do đó, nếu muốn sử dụng, bạn cần tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc bác sĩ chủ trị để được nhận lời khuyên hữu ích, phù hợp.
- Trong cây thuốc có chứa hàm lượng lớn Kali, có thể gây ra tình trạng mất cân bằng khoáng chất trong cơ thể nên người bệnh cần chú ý không nên lạm dụng thuốc.
Mua bồ công anh ở đâu, giá bao nhiêu
Trên thị trường hiện nay, phù công anh được bày bán rộng rãi tại nhiều cửa hàng, tiệm thuốc Đông y trên khắp cả nước. Ngoài cách mua trực tiếp, người bệnh có thể tìm mua phù công anh trên các sàn thương mại điện tử, trang web bán hàng online như shopee.
Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng và công năng sử dụng, tránh dùng phải hàng giả, hàng nhái, bạn nên mua thuốc tại những địa chỉ uy tín. Theo đó, bạn nên chọn mua hàng tại những nhà thuốc được nhiều người dùng tin tưởng, đánh giá cao để tránh “tiền mất tật mang”.
Giá bán phù công anh phụ thuộc nhiều vào chất lượng thuốc. Phù công anh tươi hiện được bán với giá khoảng 100.000 đồng/kg. Còn giá cây thuốc khô là khoảng 150.000 đồng/ kg loại 1.
Trên đây là những chia sẻ về công dụng, cách dùng và lưu ý khi sử dụng phù công anh trị bệnh. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp ích cho bạn và cung cấp cho bạn các kiến thức cơ bản để tự chữa trị một số chứng bệnh tại nhà.
Xem thêm:
