Bạch truật và những tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe

Bạch truật còn là một cái tên khá xa lạ đối với nhiều người dân Việt Nam, tuy nhiên nó lại là loại dược liệu phổ biến có nhiều công dụng không ngờ đối với sức khỏe. Ít ai hiểu rõ về các đặc điểm hình thái cũng như những lợi ích tuyệt vời của nó. Vậy qua bài viết sau đây, hãy cùng Phòng Khám Chân Nguyên tìm hiểu kĩ hơn về thông tin của loại dược liệu quý này nhé.

Tổng quan về bạch truật

Bạch truật còn có các tên gọi khác như truật, sinh bạch truật, sơn khương,… Cây được biết đến là loại dược liệu có công dụng tăng cường sức khỏe và có khả năng hỗ trợ trong điều trị các bệnh về đường tiêu hóa.  Các đặc điểm về loại cây này vẫn còn ít được biết đến.

Đặc điểm của bạch truật

Bạch truật là loại cây thảo, có tuổi thọ cao, với thân rễ to. Thân cây thẳng, chiều cao trung bình là từ 0,3 – 1m. Phần trên thường phân thành nhiều nhánh nhỏ, phần thân dưới lâu dần sẽ hóa gỗ.

Lá bạch truật có dáng dài, gốc lá rộng, bọc lấy thân. Phiến lá xẻ sâu, chia làm 3 thùy, thùy giữa hình trứng tròn và to, hai thùy bên thì nhỏ hơn. Loại cây này ra hoa khá nhiều. Hoa có tràng hình ống, phần dưới màu trắng, phần trên màu đỏ tím.  Quả truật có dáng thuôn dài và dẹt, vỏ ngoài có màu xám.

Đặc điểm phân bố của bạch truật

Bạch truật có nguồn gốc từ Trung quốc, chủ yếu trồng ở huyện Thừa, Đông Dương và một số tỉnh thành khác. Khoảng những năm 1960, cây đã được trồng ở Việt Nam. Lúc đầu cây được trồng ở Sapa, sau đó được đưa sang trồng ở Lào Cai thì cây phát triển tốt hơn.

Cho đến nay dược liệu này đã được phân bố rộng rãi trên nhiều tỉnh thành Việt Nam. Tuy nhiên, cây vẫn thích ứng với thời tiết miền Bắc hơn và được trồng nhiều ở vùng ngoại thành Hà Nội và các tỉnh lân cận.

Bộ phận dùng làm thuốc của bạch truật

Bộ phận dùng để bào chế thành dược liệu là thân rễ truật. Rễ của loại cây này khá cứng, có mùi dầu thơm nhẹ. Khi tách lớp vỏ ngoài ra, ruột có màu trắng ngà. Loại rễ nào càng chứa nhiều dầu thì chứng tỏ loại đó càng có nhiều công dụng tốt cho cơ thể người.

Thu hái, bào chế và bảo quản bạch truật

Từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11 là thời điểm thu hoạch bạch truật tốt nhất. Nếu thu hoạch sớm hơn giai đoạn này, rễ củ sẽ chưa đủ già, tỷ lệ dầu ít, hoa lại nhiều. Như vậy chất lượng của dược liệu sẽ không đủ tốt. Khi thân cây chuyển sang màu vàng, lá úa đi và khô giòn lại chính là lúc thu hoạch tốt nhất. Lúc thu hoạch, nhổ từng cây lên, lấy dao cắt bỏ thân cây rồi đem rễ về bào chế.

Có nhiều dạng sử dụng bạch truật làm thuốc: dạng tươi, dạng khô để sắc thuốc, dạng bột và dạng cao. Chính vì vậy, có khá nhiều cách bào chế loại dược liệu này. Đối với dạng tươi, bạn chỉ cần hái về rửa sạch và sử dụng làm thuốc luôn. Với dạng khô, có thể bào chế qua 2 cách là sấy và phơi khô. Cách làm là đem củ tươi rũ sạch đất cát, phơi nắng, điều kiện khô thoáng trong thời gian từ 15 – 20 ngày, đến lúc khô kiệt thì thôi. Hoặc sấy bằng máy để tiết kiệm thời gian. Ngoài ra cũng có thể bào chế bằng cách sao cháy. Những dạng thuốc này của bạch truật bạn đều có thể mua trực tiếp tại các cửa hàng dược liệu Đông Y.

Do bạch truật dễ bị mốc mọt nếu để ở nơi kém thông thoáng, ẩm thấp. Nên nếu thấy dược liệu xảy ra tình trạng mốc, cần phơi sấy ngay. Tuy nhiên, nếu dùng cách sấy diêm sinh thì không nên sấy lâu vì sẽ bị chua.

Công dụng tuyệt vời của bạch truật đối với sức khỏe con người

Mặc dù không thông dụng như các loại thảo dược có trong tự nhiên khác, bạch truật vẫn là một loại thuốc được ứng dụng đa dạng trong điều trị nhiều căn bệnh. Sau đây là một số công dụng tuyệt vời của loại dược liệu này dựa trên những thành phần hóa học được tìm thấy.

Chăm sóc hệ tiêu hoá

Thảo dược này chính là một trong những biện pháp hỗ trợ điều trị các bệnh về đường tiêu hóa hiệu quả nhất. Trong truật có chứa nhiều polisaccarit và các khoáng chất. Chúng thúc đẩy điều chỉnh hệ vi khuẩn đường ruột bị rối loạn, chống viêm, giảm đau, điều hoà nhu động ruột. Trong vị dược liệu này cũng có chứa các thành phần chống viêm, giúp điều trị tình trạng viêm loét dạ dày, viêm đại tràng,… Ngoài ra, bạch truật cũng có tác dụng ức chế ruột ở trạng thái hưng phấn nhằm trị táo bón, tiêu chảy.

Vị thảo dược này còn được biết đến với công dụng hỗ trợ giảm cân. Bạch truật giúp giảm lượng acid béo tự do, tăng tốc độ trao đổi chất ở các mô mỡ mô cơ. Lượng lipid trong gan và cholesterol toàn phần trong huyết thanh cũng được giảm đáng kể. Điều đó có công dụng giảm đáng kể trọng lượng cơ thể.

Bảo vệ gan

Thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh hư sử dụng rượu bia và các chất kích thích hay uống thuốc sai cách có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng. Sử dụng bạch truật có thể phòng ngừa giảm glycogen ở gan và tăng sự tổng hợp protein. Điều này giúp bạn bảo vệ gan tốt hơn. Ngoài ra, chất atractylon có trong thảo dược này được cho là có tác dụng chống suy giảm các chức năng gan.

Tác dụng tuyệt vời với hệ thần kinh

Tinh dầu từ bạch truật có chứa các thành phần giúp an thần, chỉ cần sử dụng một liều lượng nhỏ là đủ. Dược liệu này giúp người bị căng thẳng, mất ngủ có thể thả lỏng được tinh thần, có giấc ngủ sâu hơn. Những người có thể trạng yếu, mới ốm dậy có thể sử dụng vị thuốc này để tăng kích thích vị giác, giảm căng thẳng, mệt mỏi cho hệ thần kinh.

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu cũng cho rằng thảo dược này có thể cải thiện bệnh Alzheimer và bảo vệ hoạt động hệ thần kinh. Theo các nghiên cứu gần đây, trong bạch truật có chứ atractylenolide và polyacetylene. Các chất này có thể làm giảm hàm lượng acetylcholinesterase và bảo vệ thần kinh rất mạnh. Nó cũng giúp ức chế quá trình apoptosis, cải thiện hoạt động của các tế bào

Tốt cho hệ máu

Các thành phần trong vị thuốc này có khả năng giãn mạch máu, ngăn chặn việc hình thành các cục máu đông. Từ đó, tăng cường lưu thông khí huyết, giúp người bệnh tránh được nguy cơ đột quỵ, xuất huyết não.

Chất glucozit kali atractylon có trong bạch truật có tác dụng gây tăng đường huyết trong máu, tiếp đó là hạ đường huyết. Vì vậy dược liệu còn có công dụng hạ đường huyết. Tuy nhiên nếu sử dụng kéo dài với liều lượng cao có thể gây hạ đường huyết đến mức co giật.

Tác dụng khác

Ngoài các tác dụng kể trên, dược liệu này còn giúp lợi tiểu, an thai, hỗ trợ điều trị các bệnh ngoài da, tiêu viêm,… Bên cạnh đó, dược liệu cũng được nhắc đến trong các bài thuốc cải thiện và tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Những lưu ý khi sử dụng

Mặc dù bạch truật là loại dược liệu từ thiên nhiên, tính lành và có nhiều công dụng cho sức khỏe con người, nó vẫn có thể có những tác dụng phụ. Một số các tác dụng phụ có thể kể đến là buồn nôn, khô miệng, mùi vị khó chịu trong miệng. Ngoài ra, các trường hợp sau đây nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng:

• Phụ nữ có thai và đang cho con bú.
• Tiền sử dị ứng thuốc hoặc thức ăn.
• Đang điều trị bệnh khác hoặc sử dụng các sản phẩm chức năng.
• Sử dụng bạch truật để điều trị bệnh trong thời gian dài và không có biến chuyển.

Đặc biệt, vị thảo dược này không được dùng với địa du, phòng phong vì chúng tương khắc và sẽ gây ra những tác dụng không mong muốn. Người bị hen suyễn, tình trạng sức khỏe yếu, bị mụn nhọt có mủ không nên sử dụng thảo dược này.

Trong quá trình lưu trữ và bảo quản, bạch truật khá dễ bị mốc nên cần kiểm tra thường xuyên và phơi sấy cẩn thận. Nếu dược liệu đã bị mốc, nên có biện pháp xử lý ngay, vì có thể bị chua nếu để lâu hơn. Không sử dụng các sản phẩm đã bị chua vì có thể gây nhiều tác hại.

Trên đây là những thông tin về cây bạch truật, hy vọng bài viết là hữu ích với bạn. Nếu còn thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp.

Bài viết liên quan:

Đặc điểm, công dụng và cách dùng của cây an xoa

8 công dụng tuyệt vời của cây chùm ngây đối với sức khỏe

Công dụng của cây chó đẻ đối với sức khỏe con người